Puzyna Krzysztof Dominik h. Oginiec (zm. 1731), starosta upicki, kasztelan i wojewoda mścisławski. Był wnukiem Hieronima (zob.), synem Andrzeja, kaszt. mińskiego, i Eufrozyny z Chrząstowskich, bratem Michała (zob.) i Stefana (zob.).
W młodości P. uczył się w Akad. Wileńskiej, następnie służył w wojsku, zapewne brał udział w walkach z Turkami i Tatarami w ostatnich latach panowania Jana III. W r. 1695 podstoli upicki, prawdopodobnie w r. 1696 był już star. sądowym upickim i posłował na sejm konwokacyjny z pow. upickiego. Na elekcji 1697 r. oddał głos na Augusta II, zapewne też to on, a nie Hieronim Puzyna, uczestniczył w sejmie koronacyjnym, posłując z pow. upickiego. W czasie wojny północnej dowodził dwoma chorągwiami w armii lit. pod komendą Michała Wiśniowieckiego. Po przejściu Wiśniowieckiego na stronę Stanisława Leszczyńskiego P. zbiegł w lecie 1707 z obozu hetmana w. lit. i dzięki zabiegom dyplomaty rosyjskiego A. I. Daszkowa przeszedł pod komendę Grzegorza Ogińskiego. P. uczestniczył w Walnej Radzie Warszawskiej 1710 r.; występując jako wierny zwolennik Augusta II, zalecał «unionem animorum in tuitionem maiestatis», chciał zwołania sejmu pacyfikacyjnego i życzył sobie, aby stronnicy szwedzcy nie byli dopuszczani do łask królewskich. Na sejm 1712 r. P. posłował z pow. upickiego. W czasie obrad z limity 1712/13 r. należał do grona posłów związanych z opozycją hetmańską, popierających hetmana w. lit. Ludwika Pocieja. Król starał się pozyskać P-ę, nadając mu 6 II 1713 star. filipowskie. Mimo to podczas sesji 16 II t. r. P. zaprotestował przeciw projektowi ograniczenia przywilejów hetmańskich i opuścił izbę poselską wraz z posłem inflanckim Janem Piotrem Nestorowiczem. Nie odwołał swojego protestu mimo próśb wysyłanych przez Augusta II mediatorów. Wystąpienie P-y i Nestorowicza spowodowało zerwanie sejmu. Obaj zrywacze ogłosili 21 II t. r. uniwersał, w którym protestowali przeciw sejmowi kwietniowemu 1712 r. i jego limicie, wytykali rażące ich zdaniem uchybienia prawu, popełnione podczas obrad, za głównego sprawcę zerwania sejmu uważali hetmana polnego lit. Stanisława Denhoffa. Dn. 15 V 1715 P. przystąpił do utworzonego w Wilnie tajnego związku w obronie praw Pocieja do władzy hetmańskiej, zobowiązując się wraz z grupą litewskich stronników hetmana służyć mu wszelką pomocą. W zamian za to Pociej przyrzekł swoim zwolennikom popierać ich wszędzie i nigdy ich nie odstępować. P. w dalszym ciągu pozostał związany z hetmanem w. lit., który wymieniał go wśród kandydatów na marszałka sejmu 1718 r. Na sejm ten P. posłował z Inflant. Podczas obrad z limity w styczniu 1720 proponowano, aby P. na miejsce swojego nieobecnego brata Michała został deputatem izby do układania konstytucji. Dn. 2 II 1720 P. cedował star. sądowe upickie swojemu synowi Jerzemu, zapewne więc to już młody Puzyna, a nie jego ojciec, był posłem z Inflant na sejm obradujący jesienią 1720.
Dn. 12 XI 1720 (lub 1722) – w metryce lit. znajdują się dwa różne zapisy – P. został mianowany kaszt. mścisławskim. Uczestniczył w radach senatu w listopadzie 1724, w styczniu i listopadzie 1726 oraz w marcu 1727. W latach dwudziestych P. kilkakrotnie był marszałkiem Trybunału Skarbowego Lit., a w r. 1727 marszałkował Trybunałowi Lit. Uczestniczył w obradach sejmu 1724 r. i został wybrany do komisji do rozmów z ministrami cudzoziemskimi, a na sejmie 1726 r. wyznaczono go do konferencji z dworem berlińskim. Dn. 27 IV 1730 P. został mianowany woj. mścisławskim.
P. był star. niegrodowym wisztynieckim (pow. kowieński). Posiadał dobra Linkowiec, które w r. 1730 przekazał synowi Antoniemu. W r. 1723 wspólnie z mieszczanami wisztynieckimi wybudował drewniany kościół w Wisztyńcu, gdzie ulokowała się misja jezuicka. P. zmarł 2 XI 1731 w swojej wsi Cząstkowie (pow. grodzieński).
P. był żonaty z Esterą z domu Ebert, sędzianką inspruską, córką generała wojsk króla pruskiego. Miał z nią czterech synów: Jerzego, star. sądowego upickiego (zm. przed 1727), Antoniego, który dostał starostwo po zmarłym bracie, Michała, star. filipowskiego, i Ludwika, star. michaliskiego. Pozostawił też córki: Elżbietę, Annę, oraz zapewne Eufrozynę, Mariannę i Eleonorę.
Estreicher, XXV; Słown. Geogr. (Wisztyniec); Żychliński, XIII; Ptaszycki J., Knjazja Puzyny, Pet. 1899 s. 35; – Feldman J., Polska a sprawa wschodnia 1709–1714, Kr. 1926; Gierowski J., Między saskim absolutyzmem a złotą wolnością, Wr. 1953; Kamiński A., Konfederacja sandomierska wobec Rosji w okresie poaltransztadzkim 1706–1709, Wr. 1969; Załęski, Jezuici, IV; – Akty Vil. Archeogr. Kom., VII 587, VIII 361; Diariusz walnej rady warszawskiej z r. 1710, Wil. 1928; Miske L., Najświętszego TJ … ozdobom … St. Kostce i Alojzemu Gonzadze … męczeńskie korony … przyznane, 1729 (dedykowane P-nie, zawiera istotne informacje genealogiczne); Teka Podoskiego, III 259, V 169; Vol. leg., V 896, VI 201, 400, 416; Zawisza K., Pamiętniki, W. 1862 s. 185; – „Kur. Pol.” 1731 nr 99; – B. Czart: rkp. 482 s. 369–376, rkp. 567 s. 391–400, rkp. 860 k. 157.
Ewa Szklarska